Sunday, October 23, 2005

गुत्ता

मी दारूच्या गुत्त्यात कधीच गेलो नव्हतो
खरंच.

मी दारूच्या गुत्त्यात कधीच गेलो नव्हतो
गरजच नव्हती
नक्की?
अर्थातच.
म्हणजे हो
म्हणजे ... नाही
म्हणजे ... मला नीटसं सांगता येत नाही ...
पण त्याने असा काय मोठा फरक पडतो ?
हे खरं की
मी दारूच्या गुत्त्यात कधीच गेलो नव्हतो

माझे पुष्कळ मित्र जायचे
मी पाहायचो
दुरूनच
मोठा अजब गुत्ता होता तो
कोणी आलं-गेलं, की उघड्या दारातून
दिसायचं तेवढं पाहायचो

मोठा अजब गुत्ता होता तो
देशी-विदेशी म्हणाल ती मदिरा मिळायची तिथं
सुखी-दु:खी, श्रीमंत-गरीब, सुरूप-कुरूप सारेजण जायचे तिथं
बाहेर पडताना ते अधिक सुखी व्हायचे का दु:खी
ते समजायचं नाही चेहरा पाहून;
आजकाल सारेच मुखवटे वापरतात ...

मित्र मला बोलावायचे
मी नकार द्यायचो
ते चिडवायचे, आग्रह करायचे, हळहळायचे
त्यांच्याकडून वर्णनं तशी खूप ऐकली होती
पण परिणामांना मग घाबरायचं ...
नशा
नशेचीच भिती होती
म्हणूनच असेल, पण
मी दारूच्या गुत्त्यात कधीच गेलो नव्हतो

तो दिवसच काही निराळा असावा
कुणास ठाऊक कुणी खुणावलं !
कुणास ठाऊक पावलं कशी वळली !
पण मी गुत्त्याची पायरी चढलो !!
दरवानानं अदबीनं दार उघडलं
धडधडत्या छातीवर हात ठेवून मी आत गेलो
आत सारंच सुंदर होतं
फक्त दिसायला
प्रत्येकजण आपापल्या चषकातून मद्य रिचवत होता
कुणी समाधिस्त होऊन केवळ निरखत होता
कोणी बुडत्यात होता, कोणी काठावर
मद्याचा नशीला गंध जिथंतिथं भिनला होता
मलाही नशा चढली
मी मद्याला स्पर्शही केला नव्हता अजून, शपथ !
तरीही

साकीनं माझा प्याला अर्धाच भरला !

फेसाळत्या सोनेरी वारुणीनं भरलेला
हो,
अर्धाच भरलेला,
माझा प्याला मी डोळे भरून पाहिला
क्षणभर त्यातला थरार जगलो
अर्ध्या रिकाम्या प्याल्याकडे
पाहिलं सुद्धा नाही !
तरीपण
का कुणास ठाऊक,
माझा प्याला हिंदकळला !
अंगावर शिंतोडे उडाले
ते कोरड्या ओठांनी निरखले
अंगावरचे शिंतोडे वाळले सावकाश
पण नशा पुरती उतरली नाही ...

पावलं अजूनही कधीमधी गुत्त्याकडे वळतात
दरवान हसून स्वागत करतो
पण पावलं उंब-यावरच अडखळतात
तेथूनच परत फिरतो
दूरची वाट चालताना 'शायर' भेटतो
खांद्यावर हलकंच थोपटून म्हणतो,
"हाय कंबख्त! तूने पीही नही ..."

Thursday, October 20, 2005

PMT

परवा ऑफिस मधून परत येत होतो. नेहमी प्रमाणे रस्त्याने अनेक मिरवणुका चालल्या होत्या. रथ आणि पथके होती. लाऊडस्पीकरच्या भिंती चालवल्या होत्या. ज्ञानोबांनी एकदाच काय ती मातीची भिंत चालवली असेल नसेल, तर त्याचे कोण कौतुक ! इथे आम्ही रोजच चालवतोय गाणा-या भिंती, तर आमच्यावर टीका ! रस्ता ही आपल्या तीर्थरूपांची खासगी मालमत्ता असल्याप्रमाणे मिरवणूक संथपणे आणि इतरांची पुरेशी गैरसोय करून चालली होती. उरलेल्या जागेतून वाहने जाण्याचा प्रयत्न करत होती. त्यांत मीही होतो.
एवढ्यात काय आश्चर्य !! मला चक्क माझा मित्र 'चतुरक' एका रथावर दिसला - तेही फॉर्मल ड्रेस मधे, लॅपटॉप ची बॅग खांद्याला लावून !
आश्चर्याने मी क्षणभर दिग्मूढ होऊन थबकलो. पण मागच्या सर्वांनी आकांताने हॉर्न वाजवून मला भानावर आणले. मी घाईघाईने रथाच्या जवळ जाऊन चतुरकास पुसले, "बा चतुरका, तू कोणत्या मंडळाचा ? कोणाची मिरवणूक ?"
चतुरकाने प्रसन्न हसून मला निवेदले, "कोणत्याच मंडळाचा नाही. मी 'पी एम टी' ने जातोय."
"पी एम टी ???"
"पुणे मिरवणूक ट्रान्स्पोर्ट. असे पहा. इथे बसेस ची व्यवस्था चांगली नाही. पण रोज मिरवणुका आहेत. गणपती, देवी, ग्रंथ, वारी, स्वामी, महाराज, राष्ट्रपुरुष, राज्यपुरुष, लोकसभेपासून ते प्रत्येक गल्लीतील 'अखिल भारतीय फलाणी नागरी पतसंस्था' येथपर्यंतचे सभासद, अध्यक्ष इ. निवडणुका, अशा अनेक मिरवणुका असतात. प्रत्येक मिरवणुकीत रथ/ गाडा आणि स्पीकरच्या भिंती असतात. त्यामुळे एका ठिकाणाहून दुस-या ठिकाणी जाण्यासाठी एक रथ पकडायचा आणि त्यावर बसून जायचे. झाल्यास तर गाणी ऐकता येतात पूर्ण वेळ. स्वत:स वाहन चालवायला लागत नाही. शिवाय मिरवणुकीला सिग्नलला थांबायला लागत नाही. पोलिस संरक्षण मिळते. फायदेच फायदे !"
पण प्रत्येक वेळी हव्या तेथे नेणा-या मिरवणुका कशा असतील ?" माझी बालबोध शंका.
"मूर्खा, तू आंतरराष्ट्रीय विमान प्रवास केलास ना ? त्यामध्ये कनेक्टिंग फ्लाईट्स असतात ना ? तसेच. समजा तुला मॉडर्न कॅफे पासून कोथरूड ला जायचे आहे. तर प्रथम डेक्कन ला जाणारी मिरवणूक पकडायची. डेक्कन ला मिरवणूक बदलून कोथरूडच्या रथावर बसायचे. रथांची फ्रिक्वेन्सी तशी चांगली असते."
मी चतुरकास मनोभावे वंदन केले.
थोडं गंभीर होत, पण हसण्याचा प्रयत्न करत चतुरक म्हटला,
"If you can't beat them, join them..."